Γράφει η Ελένη Βονισάκου, Food Blogger, Τhe Foodie Corner
Τα τελευταία χρόνια, και ιδιαίτερα μετά την κρίση, έχουμε συνειδητοποιήσει όλοι ότι υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι που δεν έχουν πρόσβαση στο φαγητό. Ταυτόχρονα, κάθε χρόνο σπαταλούνται πάνω από 1.3 δισεκατομμύρια τόνοι φαγητού! Αυτό το φαινόμενο, η απώλεια και σπατάλη φαγητού (food loss and food waste) έχει πάρει, παγκοσμίως, διαστάσεις πέρα από κάθε φαντασία και αποτελεί όχι μόνο κοινωνικό αλλά και περιβαλλοντολογικό πρόβλημα, λόγω της σπατάλης περιορισμένων φυσικών πόρων.
Συνήθως όταν ακούμε για σπατάλη, στο μυαλό μας έρχεται η εικόνα ενός πιάτου με δυο τρεις κουταλιές φαγητό να αιωρείται πάνω από τον κάδο απορριμμάτων, και ένα μαχαίρι να τις «σπρώχνει» ώστε να πέσουν μέσα και να εξαφανιστούν. Ή η εικόνα μισής φρατζόλας που έχοντας χάσει την μοσχομυριστή φρεσκάδα της, περιμένει να κάνει το ταξίδι προς τον κάδο της γειτονιάς. Λέμε «τι κρίμα» και προχωράμε.
Το παγκόσμιο όμως πρόβλημα της απώλειας και σπατάλης τροφίμων είναι πολύ μεγαλύτερο. Δεν μιλάμε για λίγες κουταλιές φαγητού, μιλάμε για ασύλληπτες ποσότητες. Συγκεκριμένα, το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής τροφής, χάνεται ή σπαταλάται1. Μόνο το 1/4 αυτής της ποσότητας θα αρκούσε, ώστε τα 870 εκατομμύρια υποσιτισμένοι συνάνθρωποί μας να μην πεινάνε πια3.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Πέρα από την ηθική διάσταση του θέματος, η σπατάλη τροφίμων έχει συνέπειες και για το περιβάλλον αφού όλες οι παρακάτω πτυχές της παραγωγής τους συμβάλλουν στην εκπομπή αερίων θερμοκηπίου:
- Η χρήση επιβλαβών φυτοφαρμάκων
- Η χρήση ενέργειας για την επεξεργασία και αποθήκευσή τους
- Η χρήση καυσίμων για την μεταφορά τους σε κάθε γωνιά της γης
- Το μεθάνιο που απελευθερώνεται κατά την αποσύνθεση των τροφίμων, όταν πια καταλήγουν στη χωματερή.
Συγκεκριμένα, μόνο τα τρόφιμα εκείνα που σπαταλώνται, ευθύνονται για την εκπομπή περίπου 3.3 γιγατόνων αερίων4, τα οποία συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην κλιματική αλλαγή.
ΝΕΡΟ
Το νερό αποτελεί και αυτό μια σοβαρή πτυχή του προβλήματος. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι η ποσότητα νερού που απαιτείται μόνο για την παραγωγή των τροφίμων που τελικά σπαταλώνται, είναι περίπου ίση με την ποσότητα νερού που χρειάζονται όλα τα νοικοκυριά του κόσμου για έναν χρόνο5!
ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΙΜΗ ΓΗ
Έχει υπολογιστεί πως για την καλλιέργεια της τροφής που τελικά δε φτάνει ποτέ στο πιάτο μας, καταλαμβάνονται εκτάσεις οι οποίες αν ήταν χώρα, θα ήταν μεγαλύτερη από την Κίνα. Και αφού, λόγω απώλειας και σπατάλης αναγκαζόμαστε να παράγουμε όλο και περισσότερη τροφή για τον συνεχώς αυξανόμενο πληθυσμό του πλανήτη, κάπου πρέπει να βρεθεί αυτή η επιπλέον καλλιεργήσιμη γη. Πως τη βρίσκουμε; Με αποδάσωση. Με καταστροφή δηλαδή δασικών εκτάσεων, και των οικοσυστημάτων που φιλοξενούν.
Τα στοιχεία είναι απογοητευτικά. Ευτυχώς, υπάρχουν τρόποι να μπει ένα φρένο, γιατί ένα μεγάλο μέρος της σπατάλης τροφίμων γίνεται από καθημερινούς ανθρώπους όπως εσύ και εγώ. Επομένως, μπορούμε να βοηθήσουμε, απλά αλλάζοντας συνήθειες!
Υπάρχουν πολλές πρακτικές συμβουλές που μπορούμε να ακολουθήσουμε ώστε να μειώσουμε την σπατάλη, και θα μιλήσουμε για αρκετές από αυτές σε επόμενα άρθρα. Πριν όμως αρχίσουμε να συζητάμε σε πρακτικό επίπεδο, αυτό που μπορεί να κάνει ο καθένας μας είναι να στραφεί προς τα μέσα του και να σκεφτεί. Ποια είναι η νοοτροπία μας; Εμείς οι Έλληνες είμαστε πληθωρικός λαός, γλεντζές, και μας αρέσει το καλό φαγητό. Το πολύ φαγητό. Πόσες φορές δεν έχουμε πει «ωχ παραγγείλαμε πάλι το μισό μαγαζί»; Εγώ πάντως πολλές. Πόσες φορές ακούμε «εμείς δεν τρώμε χθεσινό φαγητό», ή «εμείς δεν τρώμε φαγητό από την κατάψυξη»; Το αν όλα αυτά οφείλονται στο λεγόμενο «κατοχικό σύνδρομο» (αλήθεια, είναι επιστημονικός όρος;) ή σε κάποια άλλη νοοτροπία, δεν το ξέρω. Το σίγουρο είναι πως πρέπει να προσαρμόσουμε τον τρόπο σκέψης μας στην σημερινή παγκόσμια πραγματικότητα. Η σπατάλη τροφίμων είναι ένα τεράστιο πρόβλημα το οποίο επιβάλλεται όλοι μας να αντιμετωπίσουμε με προσοχή. Ξεκινώντας με μια εξεταστική ματιά στις συνήθειές μας!
Μείνετε συντονισμένοι λοιπόν για πρακτικές συμβουλές και tips για την αποφυγή της σπατάλης φαγητού!
Πηγές:
1, 2 Πηγή FAO.org http://www.fao.org/save-food/resources/keyfindings/en/
3 Πηγή FAO.org http://www.fao.org/in-action/seeking-end-to-loss-and-waste-of-food-along-production-chain/en/
4, 5 Πηγή FAO and International Food Waste Coalition. 2018. Do Good: Save Food! Education material package on food waste reduction http://www.fao.org/3/ca0995en/CA0995EN.pdf
